ΟΣΔΕΛ

Νέο εργαλείο της Google για επέκταση των συμφωνιών αδειοδότησης σε περισσότερους εκδότες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης

URL: https://www.osdel.gr/el/news/3634-νέο-εργαλείο-της-google-για-την-επέκταση-των-συμφωνιών-αδειοδότησης-σε-περισσότερους-εκδότες-εντός-της-εε

Το άρθρο 15 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/790 για τα πνευματικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά καθιερώνει ένα νέο δικαίωμα για τους εκδότες Τύπου, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να διεκδικήσουν σημαντικά ποσά από τις ψηφιακές πλατφόρμες (Google, Facebook, κλπ.), οι οποίες εκμεταλλεύονται το ειδησεογραφικό περιεχόμενο. Μάλιστα, μέρος των εσόδων του δικαιώματος των εκδοτών προβλέπεται να αποδίδεται στους δημοσιογράφους -μένει να προσδιοριστεί το ποσοστό συμμετοχής και ο τρόπος καταβολής.

Στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει από την ψήφιση της Οδηγίας, η Google έχει συνάψει συμφωνίες αδειοδότησης με περισσότερους από 300 ειδησεογραφικούς οργανισμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε κράτη μέλη που έχουν ενσωματώσει την Οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο. Στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων, τον περασμένο Μάιο εγκαινίασε ένα νέο εργαλείο για την επέκταση των συμφωνιών και σε άλλους οργανισμούς εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Μέχρι στιγμής, έχουμε συμφωνίες που καλύπτουν περισσότερα από 300 εθνικά, τοπικά και εξειδικευμένα ειδησεογραφικά μέσα στη Γερμανία, την Ουγγαρία, τη Γαλλία, την Αυστρία, τις Κάτω Χώρες και την Ιρλανδία, ενώ παράλληλα βρίσκονται σε εξέλιξη πολλές συζητήσεις», αναφέρει η Google σε ανάρτηση στο blog της. Πάνω από 220 από αυτές τις συμφωνίες είναι με γερμανούς εκδότες, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων εκδοτικών οργανισμών όπως η Die Zeit, το Der Spiegel και η Frankfurter Allgemeine Zeitung, καθώς επίσης και με μικρότερους, τοπικούς και εξειδικευμένους εκδότες.

Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, η Google έχει κάνει προσφορές συμφωνιών (Extended News Preview, ENP) σε εκδότες οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε χώρες που έχουν ενσωματώσει το άρθρο 15. Βάσει αυτών των συμφωνιών, η Google αποζημιώνει τους εκδότες για την εμφάνιση προεπισκόπησης του ειδησεογραφικού τους περιεχομένου στα αποτελέσματα αναζήτησης μέσω, για παράδειγμα, της χρήσης αποσπασμάτων (snippets) και μικρογραφιών (thumbnails).

Το νέο εργαλείο, στο οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω, θα επιτρέψει, σύμφωνα με την εταιρία, να γίνουν προσφορές τύπου ENP σε περισσότερους εκδότες Τύπου, αρχής γενομένης από τη Γερμανία και την Ουγγαρία, με στόχο να επεκταθούν και σε άλλες χώρες της ΕΕ. Το εργαλείο θα είναι διαθέσιμο μέσω του Search Console της Google και θα επιτρέπει στους εκδότες να εγγράφονται για το καθεστώς ENP, καθώς και να διαχειρίζονται τις συμφωνίες τους.

Οι συμφωνίες τύπου ENP, που προσφέρει η Google στους εκδότες Τύπου, αποτελούν μέρος της στρατηγικής που έχει ακολουθήσει η εταιρία προκειμένου να αποφύγει την καταβολή αποζημιώσεων μετά την ψήφιση της Οδηγίας στην ΕΕ και τις αντίστοιχες νομοθετικές πρωτοβουλίες άλλων κρατών, όπως η Αυστραλία και ο Καναδάς. Υπενθυμίζεται ότι ήδη από τα τέλη του 2020, όταν η Οδηγία είχε ενσωματωθεί μόνο στη Γαλλία, η Google είχε ανακοινώσει την υπηρεσία “Google News Showcase”, ένα πρόγραμμα στο οποίο σύμφωνα με την εταιρία θα επενδύονταν ποσά άνω των 100 εκατ. δολαρίων και βάσει του οποίου οι εκδότες Τύπου θα αμείβονταν για την παραγωγή και παραχώρηση εμπλουτισμένου περιεχομένου (premium content), παραιτούμενοι ταυτόχρονα από κάθε περαιτέρω δικαίωμα, συμπεριλαμβανομένου του νέου δικαιώματος που θέσπισε η Οδηγία.

Απώτερος στόχος της στρατηγικής της Google είναι να επιτύχει τη διάσπαση, σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο του μετώπου των εκδοτών Τύπου, εκμεταλλευόμενη τη δεσπόζουσα θέση που κατέχει στη συγκεκριμένη αγορά.

Σύμφωνα με τον Wout van Wijk, εκτελεστικό διευθυντή του News Media Europe, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Google καταβάλλει προσπάθεια, σε αντίθεση με την προηγούμενη στάση της, να συμμορφωθεί με τις εθνικές νομοθεσίες και να αμείβει τους εκδότες για τη χρήση του περιεχομένου τους. Όπως συμπλήρωσε όμως, πρέπει να δούμε πώς λειτουργεί αυτό στην πράξη και να κατανοήσουμε τα οφέλη για τους ευρωπαίους εκδότες Τύπου. Μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με μία προσφορά τύπου take-it-or-leave-it, όπου δεν υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις της άδειας.

Ο Ηλίας Κοντέας, εκτελεστικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Περιοδικών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εκδοτών Εφημερίδων (EMMA-ENPA), εξέφρασε παρόμοια ανησυχία. Όπως δήλωσε, οι πρωτοβουλίες αυτές δεν πρέπει να αντικαταστήσουν τις δίκαιες και χωρίς διακρίσεις συμφωνίες αδειοδότησης. Σε αυτή τη βάση, οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει μία μικρή μερίδα εκδοτών δεν φέρνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Σχετικά με το εργαλείο ENP, ο van Wijk πρόσθεσε ότι πρέπει επίσης να γίνουν κατανοητές οι επιπτώσεις για τους εκδότες που επέλεξαν να μην προχωρήσουν σε συμφωνία, αναρωτώμενος αν αυτό θα επηρεάσει την κατάταξή τους και τη δυνατότητα εντοπισμού τους. Επίσης βασικό ερώτημα παραμένει αν θα το αξιοποιήσει αυτό η Google στις διαπραγματεύσεις για τις άδειες πνευματικών δικαιωμάτων στο πλαίσιο της Οδηγίας και του Google News Showcase.

Η χώρα μας δεν έχει ακόμα προχωρήσει στην ενσωμάτωση. Η όλη διαδικασία βρίσκεται στην αρχή, καθώς δεν έχει δημοσιοποιηθεί ένα πρώτο σχέδιο νόμου κι ως εκ τούτου δεν έχει ξεκινήσει η αναγκαία διαβούλευση των ενδιαφερομένων. Η καθυστέρηση αυτή έχει άμεσο αντίκτυπο στους δημιουργούς και τους εκδότες έργων του λόγου, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με σημαντικές απώλειες στα εισοδήματά τους.

(Μάιος 2022)