Η ελευθερία της έκφρασης – θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και βασική αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης – απειλείται ολοένα και περισσότερο, τόσο εντός όσο και εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει την υπόθεση Mahmoud κατά Taylor, όπου γονείς διεκδικούν το δικαίωμα να αποκλείσουν από την εκπαίδευση βιβλία με ΛΟΑΤΚΙ+ περιεχόμενο, όπως το παιδικό παραμύθι «Ο Πρίγκιπας και ο Ιππότης», που αφηγείται μια ιστορία αγάπης μεταξύ δύο αντρών. Η δικαστική απόφαση, με πιθανή στροφή υπέρ των θρησκευτικών περιορισμών, εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον της ελευθερίας του λόγου ακόμη και σε φιλελεύθερες δημοκρατίες.

Στην Ευρώπη, η κατάσταση είναι εξίσου ανησυχητική. Στην Ουγγαρία, η νομοθεσία κατά της «προώθησης της ομοφυλοφιλίας» επιβάλλει αυστηρά πρόστιμα στους εκδότες παιδικών ΛΟΑΤΚΙ βιβλίων.

Η Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP), από τη Γενική της Συνέλευση στο Ταλίν στις 13 Ιουνίου 2025, απευθύνει σαφή και ηχηρή έκκληση στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και στις εθνικές κυβερνήσεις. Ειδικότερα τους καλεί:

• Να διασφαλίσουν την ασφάλεια όλων των συγγραφέων και εκδοτών, τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως.
• Να απαιτήσουν την άμεση απελευθέρωση του Γαλλοαλγερινού συγγραφέα Boualem Sansal, ο οποίος παραμένει φυλακισμένος στην Αλγερία εδώ και πάνω από έξι μήνες μόνο επειδή γράφει.
• Να ενεργοποιηθούν για την απελευθέρωση του Σουηδού εκδότη από το Χονγκ Κονγκ, Gui Minhai, που απήχθη από τις κινεζικές αρχές και κρατείται σε άγνωστη τοποθεσία από το 2015.
• Να στηρίξουν ενεργά τους Λευκορώσους και Ουκρανούς συγγραφείς και εκδότες, οι οποίοι συνεχίζουν το έργο τους εν μέσω καταστολής και πολέμου. Στη Λευκορωσία, ακόμα και η κατοχή βιβλίου στη λευκορωσική γλώσσα μπορεί να οδηγήσει σε φυλάκιση υπό απάνθρωπες συνθήκες. Στην Ουκρανία, οι πολιτιστικοί φορείς μάχονται καθημερινά για την επιβίωση της γλώσσας και της ταυτότητάς τους ενάντια στη ρωσική εισβολή.
• Την υιοθέτηση επίσημων δηλώσεων στήριξης σε συγγραφείς που απειλούνται.
• Τη δημόσια καταγγελία περιπτώσεων λογοκρισίας και διώξεων.
• Την έμπρακτη υποστήριξη συναδέλφων σε χώρες όπου η έκφραση περιορίζεται.

Επίσης η FEP ενθαρρύνει τους εκδότες σε όλη την Ευρώπη να δείξουν αλληλεγγύη με δηλώσεις και πράξεις. Αυτό περιλαμβάνει:

Η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Είναι ο θεμέλιος λίθος της δημοκρατίας και του πολιτισμού μας. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και τα κράτη μέλη οφείλουν να τη διαφυλάξουν ενεργά, εντός και εκτός των συνόρων της Ένωσης, ως αναγκαία προϋπόθεση για τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της κοινωνικής συνοχής.

Πηγή: FEP