Στις 30 Ιουνίου 2025, η IFRRO (Διεθνής Ομοσπονδία Οργανισμών Αναπαραγωγικών Δικαιωμάτων) παρουσίασε μια νέα μελέτη σχετικά με τα συστήματα αποζημίωσης για τη νόμιμη αντιγραφή κειμένου και εικόνας.

Ειδικότερα στην εκδήλωση, που οργανώθηκε από το Equipment Levy Forum (ELF) της IFRRO, παρουσιάστηκε η πιο ανανεωμένη μελέτη σχετικά με το πώς διάφορες χώρες αποζημιώνουν τους δημιουργούς για τη νόμιμη αντιγραφή έργων μέσω συσκευών, όπως φωτοτυπικά και ψηφιακά μέσα — κάτι που είχε να γίνει από το 2016.

Την εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό η Διευθύνουσα Σύμβουλος της IFRRO, Anita Huss-Ekerhult, ενώ ακολούθησε κεντρική ομιλία από τη Miyuki Monroig του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (WIPO). Στη συνέχεια, παρουσιάστηκαν τα βασικά ευρήματα της μελέτης, την οποία συνέταξε η σύμβουλος της IFRRO Sabine Richly, με την υποστήριξη των προέδρων του ELF, Γιωργανδρέα Ζάννου, (διευθυντής του ΟΣΔΕΛ) και Aleksandra Burba (SAiW Copyright Polska), καθώς και της Γραμματείας της IFRRO.

Περιεχόμενο και Συμπεράσματα της Μελέτης ELF 2025

Η μελέτη εξετάζει και συγκρίνει τα συστήματα τελών για την αναπαραγωγή κειμένων και εικόνων (TI levies) σε επιλεγμένες χώρες, τόσο εντός όσο και εκτός της Ε.Ε., στηριζόμενη σε απαντήσεις από Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης. Εστιάζει σε πέντε βασικούς άξονες: νομικό πλαίσιο, είδη συσκευών και μέσων που υπόκεινται σε συστήματα αμοιβής, μηχανισμούς συλλογής και διανομής, πρακτικές επιβολής και πρόσφατες νομολογίες.

Κύρια σημεία και ευρήματα:

• Τα περισσότερα συστήματα πλέον καλύπτουν πολυλειτουργικές αναπαραγωγικές συσκευές και ψηφιακές συσκευές, ενώ κάποια επεκτείνονται σε σύγχρονες τεχνολογίες όπως tethered downloads (λήψεις περιορισμένης πρόσβασης) και αναπαραγωγή μέσω cloud.
• Τα συστήματα αμοιβής βασίζονται στις εξαιρέσεις του Άρθρου 5(2)(α) και 5(2)(β) της Οδηγίας InfoSoc, επιτρέποντας τη νόμιμη αντιγραφή για ιδιωτική ή εκπαιδευτική χρήση, με παράλληλη δίκαιη αποζημίωση των δημιουργών μέσω συλλογικής διαχείρισης.
• Παρά την αντίληψη περί δυσλειτουργίας, τα συστήματα Τελών Κειμένου και Εικόνας λειτουργούν αξιόπιστα με χαμηλό διοικητικό κόστος, αποφεύγοντας τη προσφυγή στη δικαιοσύνη μέσω συναινετικών λύσεων και εξωδικαστικών συμφωνιών.
• Κατόπιν της απόφασης Reprobel (C-572/13) και του Άρθρου 16 της Οδηγίας DSM, πολλά κράτη μέλη έχουν ενισχύσει το νομικό τους πλαίσιο, ιδιαίτερα ως προς τη συμμετοχή των εκδοτών, αυξάνοντας τη συμμόρφωση και την ασφάλεια δικαίου.
• Παρά τη μείωση της χρήσης αναλογικών μέσων, τα συστήματα Τελών Κειμένου και Εικόνας συνεχίζουν να προσφέρουν σταθερά και βιώσιμα έσοδα σε συγγραφείς, εκδότες και οπτικούς καλλιτέχνες.
• Χώρες εκτός ΕΕ – ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη και την Αφρική – εξετάζουν ή επανενεργοποιούν τέτοια συστήματα. Η νομική συμβατότητα, η ευελιξία και η πολιτιστική τους σημασία τα καθιστούν ελκυστικά παγκοσμίως.
• Ζητήματα όπως το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο και η ψηφιακή αναπαραγωγή απαιτούν προσαρμογές σε τιμολόγια και μηχανισμούς επιβολής.

Συμπερασματικά

Η μελέτη ELF 2025 καταλήγει ότι τα συστήματα αμοιβής για την αντιγραφή κειμένων και εικόνων παραμένουν ένα νόμιμο, βιώσιμο και μελλοντικά ασφαλές εργαλείο για την εξισορρόπηση των δικαιωμάτων των δημιουργών σε σχέση με τις ελευθερίες των χρηστών. Παρά τις ανάγκες για περαιτέρω εναρμόνιση στην επιβολή και τη διαφάνεια, η βασική τους αρχιτεκτονική υποστηρίζει τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της διεθνούς κοινότητας για δίκαιη αποζημίωση, πολιτιστική πολυμορφία και τεχνολογική ουδετερότητα.

Η πλήρης μελέτη και τα συνοδευτικά δεδομένα είναι πλέον διαθέσιμα στο διαδίκτυο και αποτελούν πολύτιμο εργαλείο για οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων, δικαιούχους και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Διαβάστε εδώ την έρευνα.