ΟΣΔΕΛ
Αμφιλεγόμενη δικαστική απόφαση στις ΗΠΑ-Θεμιτή η χρήση βιβλίων για την εκπαίδευση τεχνητής νοημοσύνης
Δημοσιεύτηκε 29 Ιουλίου, 2025
Μια αμφιλεγόμενη απόφαση ομοσπονδιακού δικαστή στις ΗΠΑ αναζωπύρωσε τη συζήτηση γύρω από τα πνευματικά δικαιώματα και την τεχνητή νοημοσύνη, καθώς έκρινε ότι η χρήση προστατευμένων βιβλίων για την εκπαίδευση ενός γλωσσικού μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης συνιστά θεμιτή χρήση (fair use) – παρά τις αντιδράσεις από τον εκδοτικό και δημιουργικό κόσμο.
Ειδικότερα ομοσπονδιακός δικαστής στις ΗΠΑ έκρινε ότι η τεχνολογική εταιρεία Anthropic δεν παραβίασε τη νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων εκπαιδεύοντας, χωρίς άδεια, το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, Claude, με βιβλία και πως η χρήση τους θεωρήθηκε θεμιτή (fair use). Ο δικαστής στο Σαν Φρανσίσκο παρομοίασε την εκπαίδευση των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης με την εκπαίδευση των ανθρώπων π.χ. ενός αναγνώστη που προσπαθεί να μάθει πώς να γίνει συγγραφέας, χωρίς να αντιγράφει.
Ωστόσο, έκρινε παράνομη την αποθήκευση πάνω από 7 εκατ. πειρατικών βιβλίων σε μια «κεντρική βιβλιοθήκη», ανεξαρτήτως του ότι η εταιρεία αγόρασε εν τέλει τα αντίτυπα. Το ζήτημα των αποζημιώσεων που οφείλει η Antrhopic θα κριθεί τον Δεκέμβριο, σε νέα δικάσιμο.
Η υπόθεση είναι μία από πολλές δικαστικές ενέργειες κατά εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης, όπως οι OpenAI, Microsoft και Meta, οι οποίες κατηγορούνται ότι χρησιμοποίησαν παράνομα προστατευόμενο περιεχόμενο για την εκπαίδευση των μοντέλων τους.
Η Anthropic υποστήριξε πως η εκπαίδευση AI σε τέτοια δεδομένα προάγει την καινοτομία και ενθαρρύνεται από τον αμερικανικό νόμο. Ωστόσο, δημιουργοί και κάτοχοι πνευματικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ανησυχούν ότι τέτοιες πρακτικές υπονομεύουν τα έργα τους και τα έσοδα από την εκμετάλλευσή τους. Λόγω τέτοιων περιπτώσεων, η ανάγκη για προστασία του περιεχομένου των εκδοτών, από τη χρήση του με σκοπό την εκπαίδευση αλγορίθμων ΑΙ, είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Παράλληλα, η δυνατότητα που δίνεται μέσω της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για το Text and Data Mining (TDM) -την παγιωμένη πρακτική εξόρυξης (αναπαραγωγή και επεξεργασία) κειμένων και δεδομένων που είναι ελεύθερα διαθέσιμα στο διαδίκτυο με σκοπό την επιστημονική έρευνα και την εξαγωγή συμπερασμάτων - να δηλώσουν ότι δεν επιθυμούν (opt-out), τη «σάρωση» των έργων τους από τις αντίστοιχες μηχανές (crawlers), κρίνεται άκρως αναγκαία, με δεδομένο ότι οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης επικαλούνται ότι σύμφωνα με αυτές τις διατάξεις είναι νόμιμη η εκπαίδευση των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης. Περισσότερα για το opt out μπορείτε να διαβάσετε και εδώ.
Στην υπόθεση της Anthropic ο δικαστής, Γουίλιαμ Άλσαπ, είναι ο πρώτος που αποφάνθηκε για τη θεμιτή χρήση στο πλαίσιο της τεχνητής νοημοσύνης, θα ακολουθήσουν όμως αρκετές άλλες αποφάσεις για δεκάδες σχετικές υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων των ΗΠΑ.
