ΟΣΔΕΛ
Η Γαλλική Βουλή συστήνει την ενδυνάμωση του δικαιώματος των εκδοτών Τύπου
Το Γαλλικό Κοινοβούλιο προχώρησε στη συγκρότηση ερευνητικής επιτροπής με αντικείμενο την αξιολόγηση της εφαρμογής και της αποτελεσματικότητας του νέου δικαιώματος εκδοτών Τύπου, που καθιερώνει η Οδηγία (ΕΕ) 2019/290. Ως γνωστόν, η Οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 2019 και τα κράτη μέλη όφειλαν να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο το αργότερο έως τις 7 Ιουνίου 2021. Σημειωτέον ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμα προχωρήσει στην ενσωμάτωση.
Να θυμίσουμε ότι η Γαλλία ήταν το πρώτο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο τον Οκτώβριο του 2019 ενσωμάτωσε στην εθνική νομοθεσία το άρθρο 15 της Οδηγίας, σύμφωνα με το οποίο αναγνωρίζεται το νέο συγγενικό δικαίωμα των εκδοτών Τύπου. Από εκείνη τη στιγμή, τόσο η APIG (Alliance de la Presse d' Information Générale), η κύρια επαγγελματική οργάνωση του γαλλικού Τύπου, η οποία αντιπροσωπεύει κυρίως τις εθνικές και τις περιφερειακές εφημερίδες, όσο και άλλες ομάδες (περιοδικά, πρακτορεία ειδήσεων), καθώς και μεμονωμένοι εκδότες άρχισαν να διαπραγματεύονται με τις ψηφιακές πλατφόρμες (Google, Facebook κ.ά). Ορισμένοι ανεξάρτητοι εκδότες, όπως η Le Monde, η Le Figaro και η Liberation, έχουν υπογράψει συμφωνίες με πλατφόρμες από τα τέλη του 2020. Αντίθετα, ελάχιστοι είναι οι εκδότες που έχουν συνάψει συλλογικές συμβάσεις. Το Facebook υπέγραψε πολυετή συμφωνία-πλαίσιο με την APIG στις 21 Οκτωβρίου 2021, ενώ η Google ήρθε σε συμφωνία με το πρακτορείο ειδήσεων AFP στις 11 Νοεμβρίου 2021. Μόλις πρόσφατα ιδρύθηκε Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης για τα συγγενικά δικαιώματα των εκδοτών Τύπου (Société des Droits Voisins de la Presse, DVP).
Με δεδομένο λοιπόν ότι δύο χρόνια μετά την ενσωμάτωση του άρθρου 15, οι μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες εξακολουθούν να μην καταβάλουν στην πλειονότητα των εκδοτών δίκαιη αμοιβή για την εκμετάλλευση του περιεχομένου τους, το Γαλλικό Κοινοβούλιο συγκρότησε την προαναφερθείσα ερευνητική επιτροπή για να εκτιμήσει την αποτελεσματικότητα του νόμου και για να προτείνει βελτιώσεις. Η Επιτροπή, με πρόεδρο τη Virginie Duby-Muller και εισηγητή τον Laurent Garcia, συνομίλησε με τους παράγοντες της αγοράς επί σειρά μηνών, προτού υποβάλει την τελική της έκθεση με τις προτάσεις της τον Ιανουάριο του 2022.
Σύμφωνα με την Eπιτροπή, είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι, αν και η συλλογική διαχείριση είναι η μόνη λύση που εξασφαλίζει ισορροπία δυνάμεων μεταξύ εκδοτών και πλατφορμών, μέχρι στιγμής είναι ελάχιστες οι συμβάσεις που έχουν συναφθεί μεταξύ πλατφορμών και Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης. Όπως υποστηρίζει στην έκθεσή της, το νέο συγγενικό δικαίωμα των εκδοτών Τύπου στη Γαλλία απέχει ακόμα πολύ από το να εφαρμοστεί με αποτελεσματικότητα. Και αυτό γιατί η πρόθεση του νομοθέτη δεν έγινε σεβαστή αφενός γιατί οι εκδότες και τα ειδησεογραφικά πρακτορεία δεν διαθέτουν τα μέσα για να συνεργαστούν με τις πλατφόρμες με διαφανή και αξιόπιστο τρόπο και αφετέρου γιατί ελάχιστοι εκδότες έχουν λάβει αμοιβή για το συγγενικό δικαίωμα και το περιεχόμενο των συμφωνιών αυτών δεν έγινε ευρέως γνωστό.
Η έκθεση της Επιτροπής εστιάζει σε ορισμένα σημεία, στα οποία πρέπει να δοθεί έμφαση προκειμένου ενισχυθεί το δικαίωμα και εν τέλει να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του, μεταξύ των οποίων τα ακόλουθα:
- Εξαναγκασμός των ψηφιακών πλατφορμών να δημοσιοποιούν τα δεδομένα τους προκειμένου να καθοριστεί το ύψος της αποζημίωσης
Είναι απαραίτητο αφενός να εξασφαλιστεί πρόσβαση στα δεδομένα των ψηφιακών πλατφορμών και αφετέρου να καθοριστούν τα κριτήρια για τον υπολογισμό της αποζημίωσης. Χωρίς αυτά τα δεδομένα, είναι αδύνατο να συσχετιστεί η χρήση προστατευόμενου περιεχομένου με τα έσοδα που αυτή αποφέρει στις πλατφόρμες, για να διαμορφωθεί εν τέλει μία οικονομική πρόταση.
- Εξασφάλιση τεχνικής υποστήριξης για την ανάλυση δεδομένων
Η τεχνική υποστήριξη από το Κέντρο Ρύθμισης Ψηφιακής Τεχνολογίας (Pôle d'Expertise de la Régulation Numérique, PEReN), θα εμπλουτίσει τις δυνατότητες ανάλυσης. Αυτό θα συμβάλει στη συγκέντρωση δεδομένων για την καλύτερη ρύθμιση των ψηφιακών πλατφορμών. Σκόπιμο θα ήταν η PEReN να διαθέσει την τεχνογνωσία της και στην Αρχή Ανταγωνισμού της Γαλλίας.
- Δημοσιοποίηση των συμφωνιών
Ο Εισηγητής συνιστά τη δημοσιοποίηση των συμφωνιών μεταξύ εκδοτών και πλατφορμών, συμπεριλαμβανομένων του τρόπου υπολογισμού της αμοιβής, καθώς και του ποσού που θα καταβάλουν οι πλατφόρμες στους εκδότες και στα πρακτορεία Τύπου.
- Ενθάρρυνση του κλάδου του Τύπου να ενταχθεί στον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης
Η συλλογική διαχείριση των δικαιωμάτων είναι η πλέον αποτελεσματική λύση, καθώς εξασφαλίζει ισορροπία δυνάμεων έναντι των τρίτων και ίση μεταχείριση των δικαιούχων -υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η πλειονότητα του Τύπου θα συμμετάσχει στον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης.
- Καλύτερη ταυτοποίηση των υπόχρεων μερών του συγγενικού δικαιώματος
Η ταυτοποίηση θα συμπεριληφθεί στα καθήκοντα του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης. Ειδικότερα, θα πρέπει ο ΟΣΔ να ξεκαθαρίσει την κατάσταση των εταιριών παρακολούθησης των μέσων ενημέρωσης (aggregators) και των εργαλείων που χρησιμοποιούν (crawlers).
- Δυνατότητα προσφυγής στη διαιτησία από ανεξάρτητη διοικητική αρχή
Απαιτείται νομοθετική τροποποίηση προκειμένου να δοθεί στις εποπτικές αρχές (Autorité administrative indépendante και Autorité de régulation de la Communication audiovisuelle et numérique), ρόλος διαιτητή, για την περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων εντός της προκαθορισμένης προθεσμίας. Θα πρέπει επίσης οι αρχές να αποκτήσουν και εξουσία επιβολής ασφαλιστικών μέτρων και κυρώσεων.
- Προσοχή στις αμοιβές των δημοσιογράφων
Οι διαπραγματεύσεις με τους δημοσιογράφους πρέπει να διεξάγονται παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις με τις πλατφόρμες, προκειμένου να οδηγούν στην επίτευξη συμφωνιών.
- Δημιουργία δυναμικής για την εφαρμογή της Οδηγίας
Τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να προχωρήσουν άμεσα στην ενσωμάτωση του άρθρου 15 της Οδηγίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα τοποθετηθεί σχετικά κατά τη διάρκεια του 2022. Η ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών θα είναι αναγκαία για τη χάραξη κοινής στρατηγικής για την εφαρμογή του συγγενικού δικαιώματος. Το Κοινοβούλιο θεωρεί σκόπιμο να εκμεταλλευτεί η Γαλλία τη συγκυρία της προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) και νόμος για τις ψηφιακές αγορές (DMA)
Με τα δύο αυτά σχέδια νόμων επιδιώκεται η εξισορρόπηση της σχέσης μεταξύ των παραγωγών περιεχομένου και των ψηφιακών πλατφορμών. Οι τελευταίες πρέπει να υποχρεωθούν να επιδεικνύουν διαφάνεια και να παρέχουν πληροφόρηση στους εκδότες Τύπου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αύξηση της ευθύνης των «παρόχων πρόσβασης» και κυρίως με την ανταλλαγή πληροφοριών με τους χρήστες που εξαρτώνται από τις υπηρεσίες τους.
Εδώ μπορείτε να διαβάσετε την τελική έκθεση της Επιτροπής, που δημοσιεύθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2022.
(Φεβρουάριος 2022)
