Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου

ΟΣΔΕΛ

Συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων

URL: https://www.osdel.gr/el/pages/305-πνευματική-ιδιοκτησία/308-συλλογική-διαχείριση-δικαιωμάτων

Οι πνευ­μα­τι­κοί δη­μιουρ­γοί εί­ναι πρα­κτι­κά αδύ­να­το να πα­ρα­κο­λου­θή­σουν όλες τις πε­ρι­πτώ­σεις χρή­σης των έρ­γων τους ανά τον κό­σμο και  η δια­πραγ­μα­τευ­τι­κή ισχύς του με­μο­νω­μέ­νου δη­μιουρ­γού εί­ναι εξαι­ρε­τι­κά ισχνή. Για τους λό­γους αυ­τούς οι πνευ­μα­τι­κοί δη­μιουρ­γοί και δι­καιού­χοι των συγ­γε­νι­κών δι­καιω­μά­των έχουν ορ­γα­νω­θεί και συ­να­σπι­στεί σε ορ­γα­νι­σμούς συλ­λο­γι­κής δια­χεί­ρι­σης των δι­καιω­μά­των, στους οποί­ους ανα­θέ­τουν τη δια­χεί­ρι­ση και την προ­στα­σία αυ­τών. Με αυ­τόν τον τρό­πο  η δια­πραγ­μα­τευ­τι­κή τους ισχύς πολ­λα­πλα­σιά­ζε­ται και έχουν την εξα­σφά­λι­ση ότι δεν θα με­τα­βι­βά­ζουν τα δι­καιώ­μα­τά τους και δεν θα πα­ρέ­χουν άδειες εκ­με­τάλ­λευ­σης με επα­χθείς όρους. Όταν για πα­ρά­δειγ­μα ανα­πα­ρά­γο­νται πολ­λά έρ­γα του λό­γου, θα ήταν πο­λύ δύ­σκο­λο πρα­κτι­κά να ζη­τή­σει κα­νείς άδεια από όλους τους εμπλε­κό­με­νους πνευ­μα­τι­κούς δη­μιουρ­γούς και εκ­δό­τες. Όταν πιο συ­γκε­κρι­μέ­να στα εκ­παι­δευ­τι­κά ιδρύ­μα­τα, ανα­πα­ρά­γο­νται σε με­γά­λη κλί­μα­κα έρ­γα του λό­γου (ψη­φια­κά ή ανα­λο­γι­κά) εί­ναι αναμ­φί­βο­λα σκοπιμότερο και πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κό η δια­χεί­ρι­ση των δι­καιω­μά­των να γί­νε­ται συλ­λο­γι­κά. Το βα­σι­κό λοι­πόν έρ­γο των ορ­γα­νι­σμών συλ­λο­γι­κής δια­χεί­ρι­σης  που εκ­προ­σω­πούν έρ­γα του λό­γου συ­νί­στα­ται στο να αδειο­δο­τούν την ανα­πα­ρα­γω­γή, την ψη­φια­κή αντι­γρα­φή και άλ­λες ψη­φια­κές χρή­σεις, εκ­προ­σω­πώ­ντας τους δη­μιουρ­γούς (συγ­γρα­φείς, με­τα­φρα­στές, δη­μο­σιο­γρά­φους) και τους εκ­δό­τες, οι οποί­οι εί­ναι έτσι ελεύ­θε­ροι να επι­κε­ντρω­θούν στις δη­μιουρ­γι­κές και εμπο­ρι­κές τους δρα­στη­ριό­τη­τες.

Οι ορ­γα­νι­σμοί συλ­λο­γι­κής δια­χεί­ρι­σης για να μπο­ρέ­σουν να αδειο­δο­τή­σουν και να επι­τρέ­ψουν έτσι την ανα­πα­ρα­γω­γή ή την άσκη­ση άλ­λων εξου­σιών που έχουν από τον νό­μο  οι δη­μιουρ­γοί και οι εκ­δό­τες, αντλούν την αρ­μο­διό­τη­τά τους από τις Συμ­βά­σεις Ανά­θε­σης που συ­νά­πτουν μα­ζί τους οι δη­μιουρ­γοί και οι εκ­δό­τες ή και από την εθνι­κή και ευ­ρω­παϊ­κή νο­μο­θε­σία. Με αυ­τόν τον τρό­πο οι ορ­γα­νι­σμοί συλ­λο­γι­κής διαχείρισης πα­ρέ­χουν πρό­σβα­ση στα επι­στη­μο­νι­κά και πο­λι­τι­σμι­κά έντυ­πα έρ­γα σε ολό­κλη­ρο τον κό­σμο.

Ει­δι­κό­τε­ρα οι βα­σι­κές αρ­μο­διό­τη­τες που έχουν οι ορ­γα­νι­σμοί συλ­λο­γι­κής δια­χεί­ρι­σης εί­ναι να δια­χει­ρί­ζο­νται τα δι­καιώ­μα­τα που τους έχουν ανα­τε­θεί, να δια­πραγ­μα­τεύ­ο­νται τους όρους χρή­σης των έρ­γων, να πα­ρέ­χουν την άδεια χρή­σης, να ει­σπράτ­τουν την αμοι­βή από τους χρή­στες και να προ­βαί­νουν στη δια­νο­μή των αμοι­βών στους δι­καιού­χους με τους οποί­ους έχουν, κα­τά τα ανω­τέ­ρω, συ­νά­ψει σύμ­βα­ση ανά­θε­σης. Επί­σης να προ­στα­τεύ­ουν με κάθε διοι­κη­τι­κή ή δι­κα­στι­κή ή εξώ­δι­κη ενέρ­γεια τα δι­καιώ­μα­τα που δια­χει­ρί­ζο­νται.

Ο νό­μος προ­βλέ­πει σε ορι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις χρή­σε­ων την υπο­χρε­ω­τι­κή συλ­λο­γι­κή δια­χεί­ρι­ση (άρ­θρα 18,49 και 54π.2 του ν.2121/1993) και πέ­ραν όμως τού­του οι δη­μιουρ­γοί και οι εκ­δό­τες μπο­ρούν να απο­φα­σί­σουν εθε­λο­ντι­κά να κα­θιε­ρώ­σουν ένα πρό­γραμ­μα συλ­λο­γι­κής αδειο­δό­τη­σης, βά­σει του οποί­ου μπο­ρούν να ανα­θέ­σουν στους ορ­γα­νι­σμούς  να δια­χει­ρι­στούν ορι­σμέ­να δι­καιώ­μα­τά τους για λο­γα­ρια­σμό τους, τό­σο σε εθνι­κό, όσο και σε διε­θνές επί­πε­δο, μέ­σα από τις «Συμ­φω­νί­ες Αμοι­βαιό­τη­τας» που υπο­γρά­φο­νται με ορ­γα­νι­σμούς συλ­λο­γι­κής δια­χεί­ρι­σης άλ­λων χω­ρών.