ΟΣΔΕΛ
Σε εξέλιξη η αντιπαράθεση στην Αυστραλία μεταξύ Κυβέρνησης και τεχνολογικών κολοσσών για το δικαίωμα εκδοτών Τύπου
Λίγες ημέρες μετά την αποκορύφωση της σύγκρουσης μεταξύ Google και αυστραλιανής κυβέρνησης -με τον τεχνολογικό κολοσσό να απειλεί ότι θα διακόψει τη λειτουργία της μηχανής αναζήτησης αν η Κυβέρνηση δεν αποσύρει το νομοσχέδιο για την αποζημίωση των εκδοτών Τύπου- το Facebook, αντιδρώντας και αυτό στον ενδεχχόμενο να υποχρεωθεί να καταβάλλει αμοιβή, διέκοψε αιφνιδιαστικά την πρόσβαση των χρηστών στην πλατφόρμα του.
Την Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου, οι κάτοικοι της Αυστραλίας ξύπνησαν ανακαλύπτοντας ότι δεν είχαν πρόσβαση στις επίσημες σελίδες των εθνικών και διεθνών ειδησεογραφικών μέσων στο Facebook. Μάλιστα, δεν ήταν διαθέσιμες και πολλές επίσημες σελίδες υπηρεσιών υγείας και αρωγής, κάτι που, εν καιρώ πανδημίας, προκάλεσε διεθνή κατακραυγή, για να έρθει το Facebook να ανακοινώσει ότι η κίνηση αυτή, ο αποκλεισμός δηλαδή των κοινωνικών υπηρεσιών, ήταν λάθος.
Ο αυστραλός πρωθυπουργός κάλεσε το Facebook να σταματήσει τις «απειλές» και να «επιστρέψει στο τραπέζι» των διαπραγματεύσεων, δηλώνοντας ότι η Κυβέρνηση της χώρας του δεν προτίθεται να εγκαταλείψει το σχέδιο νόμου, που προβλέπει υποχρέωση των τεχνολογικών κολοσσών να καταβάλλουν αμοιβή στα μέσα ενημέρωσης για την εκμετάλλευση του περιεχομένου τους.
Τελικά, οι δύο πλευρές οδηγήθηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και στις 23 Φεβρουαρίου ανακοίνωσαν ότι συμφώνησαν σε ορισμένες αλλαγές στο σχέδιο νόμου και ότι η πρόσβαση στο περιεχόμενο των ενημερωτικών λογαριασμών της Αυστραλίας «θα αποκατασταθεί μέσα στις επόμενες ημέρες». Μετά από αυτήν την εξέλιξη, η κυβέρνηση της Αυστραλίας προχώρησε σε τροποποιήσεις του νόμου και την Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου ψηφίστηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, αφού είχε προηγουμένως περάσει από τη Γερουσία. Σύμφωνα με τον νόμο αυτόν, οι πλατφόρμες θα μπορούν να επιλέγουν τους εκδοτικούς-ενημερωτικούς ψηφιακούς παρόχους, με τους οποίους και θα διαπραγματεύονται την αμοιβή για τη χρήση του περιεχομένου τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι πλατφόρμες Facebook και Google δεν θα υφίστανται κυρώσεις, εφόσον συνάπτουν συμφωνίες με τα μέσα ενημέρωσης για τη χρήση του περιεχομένου τους. Παράλληλα προβλέπεται και υποχρέωση διαπραγμάτευσης και με τις μικρότερες εκδοτικές επιχειρήσεις.
Ο νόμος προκρίνει τις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των ψηφιακών πλατφορμών και των ΜΜΕ. Στην περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν επιτυχή έκβαση, οι ψηφιακές πλατφόρμες μπορούν να καταφύγουν σε ανεξάρτητη διαμεσολάβηση, σχετικά με το ύψος των πληρωμών, κάτι που σύμφωνα με την κυβέρνηση της Αυστραλίας δίνει μεγαλύτερη ισχύ στους ειδησεογραφικούς οργανισμούς. Επίσης ο κώδικας αναγκάζει τις πλατφόρμες να ενημερώνουν για αλλαγές στους αλγορίθμους τους.
Από την πλευρά της η Κυβέρνηση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη συμβολή των πλατφορμών στην ενημέρωση και να τους παρέχει χρονικό περιθώριο ενός μήνα πριν εφαρμόσει τον κώδικα.
Η Κυβέρνηση δήλωσε ότι αναλαμβάνει τον ρόλο του εγγυητή και ότι οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί στο εξής «θα αμείβονται δίκαια για το περιεχόμενο που παράγουν, διασφαλίζοντας κατ' αυτόν τον τρόπο τη βιωσιμότητα της δημοσιογραφίας, που αποτελεί αγαθό δημοσίου συμφέροντος στην Αυστραλία».
Με ανάρτησή του, την επομένη της ανακοίνωσης της συμφωνίας, ο Νικ Κλεγκ, ο υπεύθυνος δημοσίων υποθέσεων του Facebook, δήλωσε: «Έχουμε ήδη επενδύσει 600 εκατομμύρια δολάρια από το 2018, για να υποστηρίξουμε τη βιομηχανία των μέσων ενημέρωσης, και σκοπεύουμε να επενδύσουμε τουλάχιστον 1 δισεκατομμύριο επιπλέον τα τρία προσεχή χρόνια». Και συνεχίζει: «Αναγνωρίζουμε ότι η αξιόπιστη δημοσιογραφία είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία των κοινωνιών μας. Το Facebook θέλει περισσότερο από ποτέ να συνεργαστεί με τους εκδότες Τύπου». Ο Κλεγκ δεν υπεισήλθε σε λεπτομέρειες σχετικά με τη διανομή και το είδος των μελλοντικών επενδύσεων στα μέσα ενημέρωσης.
Ο Τζέιμς Τέμπερτον, αρχισυντάκτης της ψηφιακής έκδοσης του περιοδικού τεχνολογίας Wired, σε άρθρο του, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «το Facebook δεν είναι απλώς ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Το Google δεν είναι απλώς μια μηχανή αναζήτησης. Πρόκειται για ένα πανίσχυρο διαφημιστικό δυοπώλιο. Και ως τέτοιο θα πρέπει να το αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις και οι ρυθμιστικές αρχές».
Για να έρθουμε και στα της Ελλάδας, με την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/790 και στη χώρα μας, η οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τον Ιούνιο του 2021, οι έλληνες δημοσιογράφοι και εκδότες Τύπου θα έχουν πλέον και αυτοί τη δυνατότητα να διεκδικήσουν και να διαπραγματευθούν με τις ψηφιακές πλατφόρμες αμοιβή για την εκμετάλλευση του περιεχομένου τους.
Παρακολουθώντας όμως τις εξελίξεις στην Αυστραλία, αλλά και στη Γαλλία, εύκολα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι, με δεδομένη τη διαπραγματευτική δύναμη των τεχνολογικών κολοσσών, ο μόνος δρόμος για την επίτευξη μιας ευνοϊκής συμφωνίας για τον κλάδο του Τύπου, είναι μέσω των συλλογικών διεκδικήσεων, και μάλιστα σε ευρωπαϊκό, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο. Σκόπιμη θα είναι καη η στήριξη των εθνικών αρχών ανταγωνισμού -εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο, όπως συνέβη στη Γαλλία.
Στην κατεύθυνση αυτή, ο ΟΣΔΕΛ συμμετέχει στη συντονιστική ομάδα για τη δημιουργία ευρωπαϊκού κόμβου (Euro Ηub), που θα διαχειρίζεται το νέο δικαίωμα εκδοτών Τύπου, που προβλέπει η Οδηγία. Η πρωτοβουλία αυτή στοχεύει αφενός, στη διασφάλιση του δικαιώματος των εκδοτών Τύπου σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αφετέρου, στη δημιουργία ενός καταστήματος μιας στάσης (one-stop-shop), που θα απευθύνεται στις ψηφιακές πλατφόρμες, καλύπτοντας τις ανάγκες τους για χρήση ψηφιακού περιεχομένου.
(Φεβρουάριος 2021)
