Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου

ΟΣΔΕΛ

«Η Γαλλία επιβάλει στην Google να αποζημιώσει τους εκδότες Τύπου για την εκμετάλλευση του περιεχομένου τους -γιατί αυτό έχει σημασία»

Τη σημασία της νομοθετικής ρύθμισης που επέβαλε η Γαλλία στηv Google σε σχέση με την αποζημίωση των εκδοτών Τύπου για την εκμετάλλευση του περιεχομένου τους, αναλύει διεξοδικά ο Andrew Hughes, επικεφαλής Διεθνούς Επιχειρησιακού Σχεδιασμού της VG Media, σε άρθρο του, που δημοσιεύθηκε στην UK Press Gazette, τον Απρίλιο του 2020. Ακολουθεί η μετάφραση του άρθρου.

Τον Οκτώβριο του 2019, η Γαλλία ήταν το πρώτο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενσωμάτωσε στην εθνική νομοθεσία της το άρθρο 15 της οδηγίας 2019/790 για τα πνευματικά δικαιώματα στην Ψηφιακή Ενιαία Αγορά, σύμφωνα με το οποίο αναγνωρίζεται νέο συγγενικό δικαίωμα στο ψηφιακό περιεχόμενο των εκδοτών Τύπου. Με τον νόμο αυτόν διασφαλίζεται ότι οι ψηφιακές πλατφόρμες θα καταβάλουν στους εκδότες Τύπου το αντίτιμο που τους αναλογεί για την εκμετάλλευση του περιεχομένου τους. Η πρώτη αντίδραση της Google ήταν να στείλει τελεσίγραφο προς τους γάλλους εκδότες - ή μας δίνετε δωρεάν πρόσβαση στο περιεχόμενό σας ή αποδυναμώνεται η εμφάνισή σας στα αποτελέσματα αναζήτησης. Με άλλα λόγια ζήτησε από τους εκδότες να παραχωρήσουν την άδεια για επεξεργασία του περιεχομένου τους δωρεάν, διαφορετικά θα έβλεπαν το περιεχόμενό τους να εμφανίζεται στα αποτελέσματα αναζήτησης μόνο με τη μορφή ανοιχτού συνδέσμου (url). Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι μειώνονται τα κλικ προς αριθμό εμφανίσεων (CTR) και κατά συνέπεια η επισκεψιμότητα των ιστοσελίδων των εκδοτών, καθώς ο αλγόριθμος της μηχανής αναζήτησης δεν ευνοεί την εμφάνιση αυτών των αποτελεσμάτων.

Τον Απρίλιο του 2020, η Αρχή Ανταγωνισμού της Γαλλίας (Autorité de la Concurrence), αποφάνθηκε ότι το τελεσίγραφο της Google, προς τους γάλλους εκδότες, συνιστούσε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης. Στην Google δόθηκε περιθώριο τριών μηνών για να επιτύχει συμφωνία στο θέμα της αποζημίωσης με τους γάλλους εκδότες, επιπλέον υποχρεώθηκε να τους αποκαλύψει όλες τις σχετικές πληροφορίες, καθώς και να υποβάλει αναφορά για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων κάθε τέσσερις εβδομάδες. Η γαλλική ρυθμιστική αρχή διατήρησε το δικαίωμα να παρεμβαίνει άμεσα. Κοντολογίς, ο αμερικανικός κολοσσός βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο. Η εξέλιξη αυτή φαίνεται εξαιρετική –αν είσαι γάλλος εκδότης. Έχει όμως σημασία για εμάς τους υπόλοιπους;

Η απάντηση είναι ναι, για μια σειρά από λόγους. Κατ’ αρχάς, δημιουργεί προηγούμενο σε διάφορα επίπεδα. Το πιο σημαντικό είναι ότι η Google υπόκειται στον νόμο –πράγμα το οποίο μπορεί να ακούγεται προφανές, αλλά δεν διαφαίνεται πάντα στη στάση της. Καθιερώνει μια ρύθμιση στο πλαίσιο του ανταγωνισμού, που στηρίζεται σε μια τεκμηριωμένη ανάλυση της, η οποία πρόκειται να επηρεάσει και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, και όχι μόνο. Θα δώσει στα κράτη-μέλη μια ώθηση κατά τη διαδικασία ενσωμάτωσης της οδηγίας. Χωρίς αυτόν τον προστατευτικό περί ανταγωνισμού νόμο, η πλεονεκτική θέση της Google στην αγορά -το μερίδιο αγοράς της οποίας ξεπερνά το 90% της ευρωπαϊκής αγοράς των μηχανών αναζήτησης- θα μπορούσε να υπονομεύσει το νέο συγγενικό δικαίωμα. Με αυτό το νομικό πλαίσιο, ο Τύπος και οι νομοθέτες ενθαρρύνονται να αδράξουν την ευκαιρία.

Είναι δύσκολο να πει κανείς ακριβώς πόσο κοστίζει μια άδεια, στη Γαλλία, αλλά και οπουδήποτε αλλού. Η Google είναι ένας διεθνής κολοσσός που αποτιμάται σε $136 δις, ένα μεγάλο μέρος του ποσού αυτού αντιπροσωπεύει η Ευρώπη. Οι ειδήσεις που προέρχονται από τον έντυπο ή ηλεκτρονικό Τύπο είναι κατά κανόνα το πιο δημοφιλές περιεχόμενο στις αναζητήσεις. Τα δικαιώματα στις ειδήσεις, καθώς και σε άλλες επαγγελματικές παροχές, ξεκινούν από 20%. Η Google έχει κέρδος επίσης και από τη βάση δεδομένων των νέων (Google news), που δημιουργεί με διάφορους τρόπους. Οι εμπειρογνώμονες και οι διαπραγματευτές θα έχουν τον κύριο λόγο, καθώς οι διαπραγματεύσεις θα προχωρούν, αλλά -στη Γαλλία σίγουρα, θα περίμενα και αλλού- η υπόθεση θα πάρει σύντομα τη μορφή νομικής διαδικασίας, κατά την οποία τον κύριο λόγο θα έχουν οι δικηγόροι και όχι ένας κατακερματισμένος και προβληματικός κλάδος του Τύπου, που προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα τελεσίγραφα από την Καλιφόρνια.

Και οι Γάλλοι δεν είναι οι μόνοι. Ο εργοδότης μου, η VG Media, δίνει την ίδια μάχη στη Γερμανία εδώ και καιρό. Σε όλη την Ευρώπη η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία κερδίζει έδαφος. Οι εκδότες στις ΗΠΑ κινητοποιούνται. Στο Ηνωμένο Βασίλειο αναμένουμε η κυβέρνηση, η οποία ομολογουμένως είναι αρκετά απασχολημένη, να βρει τον χρόνο και να διασφαλίσει την εφαρμογή της αναφοράς Cairncross, σχετικά με τη βιωσιμότητα της ποιοτικής δημοσιογραφίας, που επιδιώκει να ενσωματώσει το δίκαιο του ανταγωνισμού και την αδειοδότηση. Η Αρχή Ανταγωνισμού της Αυστραλίας (Australian Competition and Consumer Commission), μόλις ανακοίνωσε μια σειρά προτεινόμενων μέτρων για την κυριαρχία των πλατφορμών.

Δεν μπορεί να επιτευχθεί η επίλυση του ζητήματος σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Η κρίση που διανύουμε κατέστησε σαφές αφενός, ότι η ύπαρξη ενός ελεύθερου και δυναμικού Τύπου είναι καίριας σημασίας και αφετέρου, ότι η ανάγκη για πληροφόρηση και λογοδοσία είναι επιτακτική. Την ίδια στιγμή όμως εξοβέλισε τις δυνατότητες χρηματοδότησής τους. Το Facebook και η Google πρόσφατα έριξαν στους εκδότες ένα «κόκκαλο». Το Ταμείο Επείγουσας Αρωγής των Δημοσιογράφων της Google (Google Journalism Emergency Relief Fund) είναι καλοδεχούμενο, αλλά η «χρηματοδότηση που θα κυμαίνεται από λίγες χιλιάδες για μικρά, τοπικά γραφεία ειδήσεων μέχρι μερικές δεκάδες χιλιάδες για μεγαλύτερα γραφεία, με διαφοροποιήσεις ανά περιοχή», δεν θα πάει μακριά. Ειδικά μάλιστα αν συγκριθεί με τα μικτά έσοδα των 136 δις, πολλά από τα οποία είναι διαφημιστικά έσοδα που στηρίζονται στο δημοσιογραφικό περιεχόμενο.

Συνεπώς οι εκδότες σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, θα πρέπει να ευγνωμονούν την Αρχή Ανταγωνισμού της Γαλλίας. Η απόφασή της είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό βήμα προς την αποτελεσματική ενίσχυση του συγγενικού δικαιώματος των εκδοτών. Ο υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας, Franck Riester, επισημαίνει «Κάποιοι θα ήθελαν να παραμείνει, το συγγενικό δικαίωμα, κενό γράμμα. Έκαναν όμως λάθος. Συμφωνήσαμε.»

  Επιστροφή