ΟΣΔΕΛ
Γάλλοι συγγραφείς και εκδότες/τριες μηνύουν τη Meta
Δημοσιεύτηκε 27 Μαρτίου, 2025
Τρεις γαλλικές επαγγελματικές ενώσεις κατέθεσαν αγωγή κατά της Meta σε δικαστήριο του Παρισιού, κατηγορώντας την εταιρεία για μαζική, μη εξουσιοδοτημένη χρήση προστατευόμενων έργων πνευματικής ιδιοκτησίας στην εκπαίδευση του AI μοντέλου της. Οι ενώσεις, που εκπροσωπούν εκδότες, συγγραφείς και συνθέτες, ζητούν την πλήρη διαγραφή των σχετικών δεδομένων και καταγγέλλουν ότι πολλά έργα τους έχουν συμπεριληφθεί στα δεδομένα εκπαίδευσης.
Η Meta έχει διαθέσει βοηθούς chatbot με βάση τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη στους/στις χρήστες/χρήστιες των πλατφορμών της Facebook, Instagram και WhatsApp, και η Εθνική Ένωση Εκδόσεων, η οποία εκπροσωπεί τους/τις εκδότες/εκδότριες βιβλίων, σημείωσε ότι «πολλά έργα» των μελών της εμφανίζονται στη δεξαμενή δεδομένων της Meta. Σε ρεπορτάζ του περιοδικού “The Atlantic”, αναφέρεται πως η Meta χρησιμοποίησε δεδομένα από τη Library Genesis (LibGen), το μεγαλύτερο πειρατικό ιστότοπο, που έχει την έδρα του στη Ρωσία και διαθέτει εκατομμύρια βιβλία, κυρίως ακαδημαϊκά, επιστημονικά και ερευνητικές εργασίες, χωρίς να λείπουν και τα λογοτεχνικά (7.5 εκατομμύρια βιβλία και 81 εκατομμύρια ερευνητικές εργασίες), προκείμενου να αποφύγει τις ακριβές και χρονοβόρες άδειες που απαιτούνταν για την απόκτηση της ποσότητας δεδομένων που είναι αναγκαία για την εκπαίδευση του μοντέλου.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να συμμορφώνεται με τους κανόνες πνευματικών δικαιωμάτων και η χρήση υλικού εκπαίδευσής της να γίνεται με διαφάνεια. Η Meta φαίνεται πως υποστηρίζει, εντελώς αβάσιμα, ότι η εκπαίδευση του AI με αυτά τα δεδομένα εμπίπτει στην εξαίρεση της «δίκαιης χρήσης» (fair use), καθώς το μοντέλο «μετασχηματίζει» το αρχικό υλικό.
Η υπόθεση εντάσσεται σε μια ευρύτερη διαμάχη μεταξύ δημιουργών, εκδοτών/τριών και τεχνολογικών εταιρειών, όπου αναδεικνύεται όλο και περισσότερο η ανάγκη για ένα νέο νομικό πλαίσιο, που θα διασφαλίζει την προστασία των δημιουργών, τον έλεγχο της χρήσης των έργων τους και τη σχετική αμοιβή τους. Πρόσφατα μάλιστα στον κλάδο της μουσικής ως διαμαρτυρία στην προτεινόμενη αλλαγή της νομοθεσίας, 1.000 Βρετανοί μουσικοί, όπως η Annie Lennox και η Kate Bush, κυκλοφόρησαν ένα «σιωπηλό» άλμπουμ που καταδικάζει την πιθανή νομιμοποίηση της «κλοπής μουσικής». Επίσης, το σύνολο των εκδοτών/τριών εφημερίδων της Μ. Βρετανίας συμμετέχοντας στην ίδια καμπάνια κυκλοφόρησαν στις 25/2/25 κοινό εξώφυλλο (τόσο στον έντυπο τύπο όσο και στον ηλεκτρονικό) με το κεντρικό σύνθημα της καμπάνιας ΜΑΚΕ ΙΤ FAIR, ενώ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ενώσεων Μεταφραστών Λογοτεχνίας (CEATL), η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ και το Συμβούλιο Ευρωπαίων Συγγραφέων (EWC) έστειλαν κοινή ανοικτή επιστολή προς την εκτελεστική Αντιπρόεδρο Henna Virkkunen και το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης AI.
Ωστόσο, στην Έκθεση Βιβλίου του Λονδίνου (LBF) 2025, αμερικανική εκδοτική εταιρεία, παρουσίασε δημόσιες κατευθυντήριες γραμμές και ερωτοαπαντήσεις (FAQs) για συγγραφείς, όπου πρότειναν στους/στις συγγραφείς τρόπους χρήσης της AI με ασφαλή και ηθικό τρόπο, παρέχοντας παράλληλα γενικές αρχές και πρακτικές συμβουλές. Σύμφωνα με τον Josh Jarrett, ανώτερο αντιπρόεδρο της εταιρείας Wiley για την ανάπτυξη της AI, «σκοπός ήταν η δημιουργία προτύπων και καλών πρακτικών, ώστε να μπορούμε όλοι να μάθουμε μαζί». Στόχος της εταιρείας είναι να διατηρηθεί ο έλεγχος, στη χρήση της AI, από τους/τις συγγραφείς, αντί να αφήσει την AI να καθορίζει το πώς θα γράφουν. Γι’ αυτό, ενθαρρύνει τους δημιουργούς να χρησιμοποιούν την AI στα έργα τους, δηλώνοντας πότε τη χρησιμοποιούν και κάνοντας παράλληλα σύγκριση με διαφορετικά εργαλεία AI.
Όσον αφορά τα συμβόλαια των συγγραφέων, η Wiley επισημαίνει ότι τηρεί τα ήδη υπάρχοντα συμφωνητικά πλαίσια και καταβάλλει δικαιώματα για αδειοδοτήσεις, ενώ δε ζητά ξεχωριστή άδεια (opt-in) από τους/τις συγγραφείς για να χρησιμοποιηθούν τα έργα τους στην εκπαίδευση συστημάτων AI, επειδή θέλει να προσαρμόζεται γρήγορα στις αλλαγές της τεχνολογίας και να συμβαδίζει με τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες.
Περισσότερες πληροφορίες: sne.fr, theatlantic.com, newsmediauk.org, thebookseller.com, europeanwriterscouncil.eu
