ΟΣΔΕΛ
Η Εταιρεία Συγγραφέων στηρίζει την πρωτοβουλία του European Writers’ Council και του CEATL υπέρ των μεταφραστών/-τριών
Δημοσιεύτηκε 27 Νοεμβρίου, 2025
Με αφορμή τη νέα υπηρεσία Τεχνητής Νοημοσύνης της Amazon που πλήττει το μεταφραστικό έργο, η Εταιρεία Συγγραφέων δηλώνει τη στήριξή της στην κοινή πρωτοβουλία του EWC, του οποίου είναι μέλος, και του CEATL (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ενώσεων Μεταφραστών Λογοτεχνίας), απευθύνοντας ανοιχτό κάλεσμα σε όλους όσοι δραστηριοποιούνται στον χώρο του βιβλίου, να σταθούν αλληλέγγυοι με τους/τις μεταφραστές/μεταφράστριες της λογοτεχνίας.
Στην επιστολή που στάλθηκε από το European Writers’ Council (EWC) τονίζεται πως το επάγγελμα των μεταφραστών (μυθοπλασίας και μη) απειλείται όλο και περισσότερο από την ΤΝ, η οποία ΔΕΝ μεταφράζει δημιουργικά και παράλληλα βλάπτει πολλούς/πολλές επαγγελματίες του χώρου της λογοτεχνίας, με ουσιαστικό αντίκτυπο στην ποιότητα της μετάφρασης. Την πρωτοβουλία στηρίζει ενεργά και ο ΟΣΔΕΛ, υπογραμμίζοντας τη σημασία της συμμετοχής όλων όσοι δραστηριοποιούνται στον χώρο του βιβλίου (συγγραφείς, πράκτορες, εκδότες/τριες, αναγνώστες/στριες) για την ενίσχυση και προώθηση της ανθρώπινης δημιουργίας.
Η λογοτεχνική μετάφραση είναι δημιουργική διαδικασία: οι δεξιότητες, η τέχνη και η τεχνογνωσία των μεταφραστών είναι καθοριστικής σημασίας για τη δημιουργία μεταφράσεων υψηλής ποιότητας, οι οποίες σέβονται την αίσθηση της αφήγησης και το ύφος του συγγραφέα και εμπλουτίζουν τις εμπειρίες των αναγνωστών/στριών. Αντίθετα, η μετάφραση της ΤΝ ισοπεδώνει και φτωχαίνει τα κείμενα και οι έρευνες δείχνουν ότι ενισχύει τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα ενώ αυξάνει τον κίνδυνο ανακριβειών και λαθών.
Επιπλέον, η συντριπτική πλειονότητα των μοντέλων ΤΝ έχει εκπαιδευτεί παράνομα σε έργα που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας χωρίς τη συγκατάθεση, την απόδοση ή την αμοιβή των συγγραφέων και των μεταφραστών/στριών. Είναι σημαντικό κάθε συγγραφέας να γνωρίζει ότι μια αυτόματη μετάφραση μπορεί να βλάψει το κείμενο, το ύφος και ως εκ τούτου τη φήμη του/της.
Η επιστολή θα τεθεί υπόψη των Ευρωπαίων υπευθύνων λήψης αποφάσεων: των αντίστοιχων εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών μελών.
Λόγοι που το Kindle Translate εγείρει αντιδράσεις
Το Amazon KDP προσκαλεί συγγραφείς, οι οποίοι χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του για να διανείμουν και να διαθέσουν στην αγορά τα βιβλία να αξιοποιήσουν το Kindle Translate -την υπηρεσία μετάφρασης που λειτουργεί με ΤΝ. Η υπηρεσία αυτή μπορεί να μεταφράσει ένα βιβλίο από τα αγγλικά στα ισπανικά ή από τα γερμανικά στα αγγλικά και αναμένεται να προστεθούν περισσότερες γλώσσες.
Δίνει τη δυνατότητα στους συγγραφείς να κάνουν προεπισκόπηση της μετάφρασης πριν από τη δημοσίευση, ενώ η τελική μετάφραση που παράγεται από ΤΝ θα φέρει σχετική ένδειξη και θα διατίθεται προς πώληση στο Amazon Kindle. Η εν λόγω υπηρεσία μετάφρασης θα επιτρέπει έτσι στους συγγραφείς να μπορούν να δημοσιεύσουν πλήρως μορφοποιημένες μεταφράσεις των βιβλίων τους. Όλες οι μεταφράσεις θα αξιολογούνται αυτόματα για την ακρίβεια πριν από τη δημοσίευση και οι συγγραφείς μπορούν να επιλέξουν είτε να κάνουν προεπισκόπηση, είτε να δημοσιεύσουν αυτόματα τις ολοκληρωμένες μεταφράσεις.
Ζητήματα Πνευματικών Δικαιωμάτων
Σε κάθε περίπτωση η εισαγωγή μιας αυτοματοποιημένης υπηρεσίας μετάφρασης με TN εγείρει και ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων, καθώς η Amazon μεταφέρει την ευθύνη για τα μεταφραστικά δικαιώματα αποκλειστικά στον/στη συγγραφέα. Παρότι δηλαδή η εταιρεία παρέχει τη μετάφραση δωρεάν, οι δημιουργοί οφείλουν να κατέχουν ή να έχουν εξασφαλίσει τα νόμιμα δικαιώματα για την παραγωγή και εμπορική διάθεση μεταφρασμένων εκδόσεων, διαφορετικά κινδυνεύουν με παραβίαση δικαιωμάτων ή μελλοντικές διεκδικήσεις.
Η χρήση ΤΝ δημιουργεί επίσης ερωτήματα σχετικά με την ποιότητα, την ακρίβεια και την ενδεχόμενη δημιουργία παράγωγου έργου, με ορισμένους ειδικούς να τονίζουν την ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια και σαφέστερους όρους στο πώς ακριβώς χρησιμοποιούνται και αποθηκεύονται τα δεδομένα των αρχικών έργων.
Αντίκτυπος
Η ευκολία πρόσβασης και μετάφρασης περιεχομένου σε τέτοια έκταση από εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, προκαλεί δομικές αλλαγές στον κλάδο και παράλληλα δεν αποζημιώνει τον κόπο των μεταφραστών/στριών, που συχνά τα έργα τους χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση των εργαλείων αυτών.
Παράλληλα, σε άλλες περιπτώσεις νεότεροι/ες επαγγελματίες απασχολούνται με την επιμέλεια κειμένων που παράγονται από συστήματα μηχανικής μετάφρασης, στερώντας το δικαίωμα ουσιαστικής αποζημίωσής τους από τον κόπο τους.
Μόνο μέσα από τον σεβασμό και την προστασία των μεταφραστών/-τριών και του έργου τους, μπορούμε να κρατήσουμε ζωντανό τον ανθρώπινο χαρακτήρα των μεταφράσεων. Η μετάφραση δεν είναι απλώς η απόδοση λέξεων σε μια άλλη γλώσσα. Είναι συναίσθημα, χαρακτήρας, ιδίωμα και η προσπάθεια να μεταφερθεί ο τρόπος σκέψης του/της συγγραφέα σε ένα νέο γλωσσικό περιβάλλον.
Η Καμπάνια του ΟΣΔΕΛ για τα Πνευματικά Δικαιώματα και την Τεχνητή Νοημοσύνη, «Δίνουμε συνέχεια στη Δημιουργία», αυτό επιδιώκει να υπογραμμίσει στη συνείδηση των επαγγελματιών αλλά και του κοινωνικού συνόλου.
Μάθε περισσότερα για την Καμπάνια, ενημερώσου και στήριξε διαδίδοντάς τη εδώ.
Μάθε περισσότερα νέα αναφορικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη πατώντας εδώ.
Με πληροφορίες από: aboutamazon.com
