Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου

ΟΣΔΕΛ

Σημαντική απόφαση του ΔΕΕ για την πώληση μεταχειρισμένων ηλεκτρονικών βιβλίων

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), στις 19 Δεκεμβρίου 2019, στην υπόθεση Nederlands Uitgeversverbond και Groep Algemene Uitgevers (C-263/18), έκρινε ότι η παροχή στο κοινό, για μόνιμη χρήση, ενός ηλεκτρονικού βιβλίου, εμπίπτει στην έννοια της παρουσίασης στο κοινό, της οδηγίας 2001/29 για το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας, και όχι στην έννοια της διανομής προϊόντος.

Η Nederlands Uitgeversverbond (NUV) και η Groep Algemene Uitgevers (GAU), δύο ενώσεις Ολλανδών εκδοτών, άσκησαν αγωγή ενώπιον του Πρωτοδικείου της Χάγης (Rechtbank Den Haag), με αίτημα να απαγορευθεί, μεταξύ άλλων, στην εταιρία Tom Kabinet, να θέτει ηλεκτρονικά βιβλία στη διάθεση των μελών της λέσχης ανάγνωσης, που είχε δημιουργήσει στον ιστότοπό της, καθώς και να αναπαράγει τα βιβλία αυτά.

Πιο συγκεκριμένα, η Tom Kabinet διέθετε στα μέλη της «μεταχειρισμένα» ηλεκτρονικά βιβλία, δηλαδή βιβλία τα οποία ιδιώτης ή και η ίδια η εταιρία, αγόραζε από εκδότες ή βιβλιοπωλεία και στη συνέχεια τα μεταπωλούσε, μέσω της πλατφόρμας, σε χαμηλότερη τιμή. Τα μέλη της είχαν επίσης τη δυνατότητα να δωρίζουν τα ηλεκτρονικά βιβλία που είχαν ήδη διαβάσει και σε αντάλλαγμα να έχουν έκπτωση στη μηνιαία συνδρομή στην πλατφόρμα ή πιστωτικές μονάδες για την αγορά βιβλίων.

Με την απόφασή του το δικαστήριο έκρινε ότι δεν νοείται αγορά μεταχειρισμένων ψηφιακών βιβλίων, διότι στον ψηφιακό κόσμο τα βιβλία δεν υφίστανται φθορά και δεν έχουν καμία διαφορά από τα καινούργια-μη μεταχειρισμένα. Πρόκειται για ψηφιακά αρχεία, τα οποία δεν αλλοιώνονται. Με άλλα λόγια, εάν είναι επιτρεπτή η πώληση μεταχειρισμένων ηλεκτρονικών βιβλίων, ματαιώνεται η αγορά των καινούργιων-μη μεταχειρισμένων ηλεκτρονικών βιβλίων και κατά συνέπεια οι δικαιούχοι, συγγραφείς και εκδότες, χάνουν το δικαίωμα αμοιβής τους.

Η απόφαση στηρίχθηκε και σε αμιγώς νομικά επιχειρήματα, διακρίνοντας το δικαίωμα διανομής από τα δικαιώματα παρουσίασης και διάθεσης στο κοινό. Το πρώτο αφορά φυσικά-υλικά προϊόντα, δηλαδή έργα που ενσωματώνονται σε υλικό φορέα, ενώ τα δικαιώματα παρουσίασης και διάθεσης, αφορούν ψηφιακά-άυλα προϊόντα. Το δικαίωμα διανομής προϊόντος εξαντλείται μετά την πρώτη διανομή-πώληση εντός της ΕΕ -με πρακτική συνέπεια οι δικαιούχοι να μην μπορούν να απαγορεύσουν την περαιτέρω διανομή-μεταπώληση. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το δικαίωμα παρουσίασης στο κοινό. Οι δικαιούχοι μπορούν να απαγορεύουν σε αυτόν που αρχικά απέκτησε νόμιμα το έργο, κάθε περαιτέρω παρουσίαση στο κοινό.

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ευρωπαίων Εκδοτών (Federation of European Publishers), Rudy Vanschoonbeek, δήλωσε: ως εκδότης, ανέμενα με αγωνία την απόφαση, διότι μία αγορά μεταχειρισμένων ψηφιακών βιβλίων, θα έθετε σε κίνδυνο το σύνολο της αγοράς, καθώς τα ψηφιακά αντίγραφα μπορεί να είναι αναρίθμητα και να πωλούνται σε απεριόριστο αριθμό αγοραστών-αναγνωστών. Καθώς η αγορά των ψηφιακών προϊόντων μεγαλώνει, οι εκδότες, αλλά και όλοι οι παράγοντες του βιβλίου, οφείλουμε να αναπτύξουμε νέα μοντέλα πρόσβασης στο περιεχόμενο. Η σημερινή απόφαση ενδυναμώνει τη θέση μας και μας δίνει ώθηση να συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε καινοτόμους τρόπους προσέγγισης νέων αναγνωστικών κοινών.

Αντίστοιχα και στις ΗΠΑ, το Ανώτατο Δικαστήριο, με αφορμή τη διάθεση μουσικών ψηφιακών αρχείων, έχει κρίνει ότι δεν νοείται εξάντληση του δικαιώματος του δημιουργού.

  Επιστροφή