ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ
ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Ο ΟΣΔΕΛ, από την ίδρυσή του το 1997, διαθέτει μέρος των εσόδων του για πολιτιστικούς και κοινωνικούς σκοπούς προς όφελος των συμβασιούχων του, συγγραφέων, μεταφραστών, δημοσιογράφων και εκδοτών. Ο Οργανισμός έχει να επιδείξει ένα αξιοσημείωτο έργο στην κατεύθυνση αυτήν, το οποίο περιλαμβάνει, εκτός από την εκπόνηση ερευνών και τον σχεδιασμό προγραμμάτων οικονομικής αρωγής, την ανάπτυξη και λειτουργία της βιβλιογραφικής βάσης οσδέλnet.

Ως γνωστόν, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου είχε υλοποιήσει ένα σημαντικό ερευνητικό έργο, το οποίο κάλυπτε τις ανάγκες του κλάδου του βιβλίου. Δυστυχώς όμως, μετά τη διακοπή λειτουργίας του, κανένας δημόσιος φορέας δεν ανέλαβε να συνεχίσει το έργο αυτό. Η ανάγκη να καλυφθεί το κενό που δημιουργήθηκε ώθησε τον ΟΣΔΕΛ να προχωρήσει με ίδιους πόρους στην υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου ερευνητικού προγράμματος, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τη συγκέντρωση των στοιχείων της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής και της εκδοτικής δραστηριότητας για τα έτη 2009-2022, δηλαδή για μια εκτεταμένη χρονικά περίοδο, που περιλαμβάνει τα χρόνια της οικονομικής και της υγειονομικής κρίσης. Να σημειώσουμε ότι μέρος των στοιχείων της βιβλιοπαραγωγής 2009-2022 παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2023. Εδώ μπορείτε να δείτε το βίντεο αυτής της παρουσίασης.

Εκτός από τη χαρτογράφηση της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής, οι στόχοι του εγχειρήματος είναι αφενός η εξέταση ορισμένων νέων διαστάσεων που αφορούν το πεδίο της βιβλιοπαραγωγής στον 21^ο αιώνα και αφετέρου η παροχή ποσοτικών στοιχείων στους επαγγελματίες του βιβλίου, στην ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, αλλά και στο ευρύτερο κοινό.

Πιο συγκεκριμένα, στην παρούσα μελέτη παρουσιάζονται στοιχεία για τη βιβλιοπαραγωγή ανά έτος, για τα μορφότυπα, για τις τιμές και για τις πρωτότυπες γλώσσες των μεταφρασμένων τίτλων. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις θεματικές κατηγορίες των βιβλίων, με την πιο παραγωγική κατηγορία τη λογοτεχνία να αναλύεται και σε επιμέρους κατηγορίες.

Το υπό εξέταση διάστημα είναι μεγάλο, αλλά από τα διαγράμματα και τους πίνακες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αποκτήσουν εύκολα εικόνα για τις τάσεις που επικράτησαν και επικρατούν. Με στοιχεία απαντώνται ερωτήματα όπως αν η οικονομική και η υγειονομική κρίση επηρέασαν τη βιβλιοπαραγωγή, πώς διαμορφώθηκε η λιανική τιμή, ποιες γλώσσες μεταφράζονται στα ελληνικά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πίνακες ταξινόμησης των παραγωγικότερων, ανά θεματική κατηγορία, εκδοτικών επιχειρήσεων, για την εξεταζόμενη περίοδο, με ιδιαίτερη αναφορά στην τριετία 2019-2022.

Στο Β’ μέρος, η μελέτη του ερευνητή Δρ. Παναγιώτη Κάπου, επί των δεδομένων της οσδέλnet για το ίδιο χρονικό διάστημα 2009-2022, προσφέρει υλικό προς εξέταση σχετικά με τα μορφότυπα και πώς εξελίχθηκαν, με τις εκδοτικές επιχειρήσεις και με τις αυτοεκδόσεις. Επίσης, με τις προτάσεις που καταθέτει «αντί επιλόγου» δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μελλοντικές έρευνες σχετικά με την ψηφιακή εποχή του βιβλίου.

Η συγκέντρωση και η παρουσίαση αυτού του τεράστιου όγκου στοιχείων δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την οσδέλnet. Η βιβλιογραφική βάση, που επικαιροποιείται καθημερινά με τις εγγραφές που γίνονται από τους ίδιους τους εκδότες, μέσω της ειδικής πλατφόρμας που λειτουργεί από το 2014, διαθέτει όλα τα δεδομένα για τις νέες αλλά και για τις παλαιότερες εκδόσεις. Χωρίς την οσδέλnet, που ξεπερνά σήμερα τις 312.000 εγγραφές και αναδεικνύεται στην πληρέστερη βιβλιογραφική βάση, δεν θα υπήρχαν δεδομένα για τη χαρτογράφηση ενός τόσο μεγάλου χρονικού διαστήματος.

Χάρη στα μοναδικά της χαρακτηριστικά, (ενδεικτικά αναφέρουμε την παρακολούθηση της ενιαίας τιμής, την υποστήριξη διαδικασιών επικαιροποίησης, κλπ.), και στην παροχή υπηρεσιών προς τους χρήστες (τεχνική υποστήριξη, άμεση τηλεφωνική και ηλεκτρονική επικοινωνία, διόρθωση εγγραφών, κ.ά.), αποτελεί σήμερα την πρώτη επιλογή της αγοράς του βιβλίου.

Μπορείτε να κατεβάσετε τα δεδομένα της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής και της εκδοτικής δραστηριότητας 2009-2022 εδώ.

(Δεκέμβριος 2023)